Okoliczności powstania „Borowiaka” i początek jego działalności sportowej.

Klub, którego głównym założycielem był Alojzy Kozłowski powstał z idei działania w grupie, a także bliskich kontaktów współorganizatorów i pomysłodawców powstania klubu ze sportem. Czerski Klub Sportowy powstał w 1922r.,a za współodpowiedzialnych tego sukcesu należy wymienić choćby: Franciszka Dattę, Józefa Sowę, braci Konitzer, Kazimierza Piwnickiego czy Józefa Manikowskiego.
W początkowych latach swojej działalności Klub był utrzymywany finansowo przez działaczy stowarzyszenia, a także kupców czy drobnych rzemieślników. Miejscem obrad CKS były domy działaczy Klubu, a także obecna sala gimnastyczna przy LO w Czersku. Dla potrzeb klubu wyremontowano dawną kaplicę (obecna sala gimnastyczna) i przystosowano okoliczną ziemię do uprawiania różnych dyscyplin lekkoatletycznych. Umożliwienie sportowcom warunków do uprawiania czynnego sportu znacznie przyspieszyło rozwój Klubu, w którym największym zainteresowaniem cieszyła się piłka nożna.
Głównym problemem był jednak brak stałego boiska, którego rozwiązaniem w pełni zadowalającym władze CKS, było umożliwienie placu do gry przy ulicy Starogardzkiej. Dzięki własnej pracy członków Klubu boisko w pełni spełniało swoją funkcję, a także zostało wyposażone w budynek sanitarny

CKS w okresie dwudziestolecia międzywojennego.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego Klub posiadał sporo sekcji m.in.: piłkę nożną, lekkoatletykę, koszykówkę, kolarstwo czy tenis stołowy. Działacze CKS-u kładli duży nacisk na lekkoatletykę i wspólnie ze stowarzyszeniami TG Sokół i KSM organizowali biegi przełajowe. Tradycją Czerskiego Klubu Sportowego było organizowanie biegu do Czerska i z powrotem, który zaczynał się z placu przy ulicy Łukowskiej. W biegu mogli uczestniczyć wszyscy czynnie uprawiający biegi.
Nabór zawodników do Klubu odbywał się samorzutnie, ponieważ oprócz zainteresowania sportem, rosły także osiągnięcia Klubu co wpływało na zainteresowanie miejscowej ludności. Nie wszyscy członkowie CKS-u czynnie uprawiali sport, ponieważ niektórzy wspierali klub głównie materialnie.
Czerski Klub Sportowy, nie był jednak jedynym stowarzyszeniem sportowym w Czersku. Istniało także Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, w którym największym powodzeniem cieszyła się gimnastyka. Pomiędzy drużynami „Sokoła” i CKS-u toczyły się zacięte pojedynki lekkoatletyczne, które cieszyły się dużym zainteresowaniem okolicznej ludności. Dużo razy w roku TG „Sokół” dawało pokazy gimnastyczne w ogrodach p. Teofila Brzezińskiego i Aleksandra Kalinowskiego.
W latach 30-tych kryzys gospodarczy zostawił znaczny ślad na działalności CKS-u, poprzez ograniczenie funduszy Klubu. W momencie wybuchu II wojny światowej nastąpiło zaniechanie działalności sportowej i upadek Klubu. Władze hitlerowski całkowicie zawiesiły działalność stowarzyszeń sportowych w całej Polsce.

Odbudowa sportu w Czersku.

Po odzyskaniu niepodległości zaczęto odbudowywać działalność sportową w Polsce. W latach 1944-1949 nastąpiła częściowa odbudowa obiektów sportowych, a także utworzono w Polsce Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego. Po latach spowodowanych okupacją w Czersku szybko na nowo rozwinęła się działalność sportowa, czego efektem było utworzenie klubów: HKS, CKS i Klub Sportowy „Unia”.
Odrodzony na nowo CKS pod przewodnictwem Piotra Balcerzaka, Leona Bojanowskiego, Jerzego Rogańskiego i Eugeniusz Kucharskiego rozwijał się coraz prężniej, głownie za sprawą prezesa Piotra Balcerzaka. Kiedy Klub skutecznie uzyskiwał fundusze na rozwój i odbudowe nastąpiła zmiana prezesa, którym został Eugeniusz Kucharski. Nowo wybrany prezes był także trenerem i kapitanem drużyny piłki nożnej, która w 1947r. została wpisana do rejestru w Bydgoskim Okręgu Polskiego Związku Piłki Nożnej.
Czerski Klub Sportowy organizował także „Święto Sportu”, którego głównym celem było przybliżenie sportu okolicznym mieszkańcom. Na dalszy rozwój CKS-u miały wpływ reformy dotyczące struktury organizacyjnej kultury fizycznej z 1948r. Powołano Główny Urząd Kultury Fizycznej, a w maju także Międzyzakładową Radę Kultury Fizycznej i Sportu.

Koniec rozdwojenia działalności sportowej w Czersku i połączenie działających klubów.

W 1948r. powstała myśl, aby połączyć w jedną całość dwa dotychczas odrębnie działające kluby CKS i HKS. To wydarzenie było zarazem początkiem nowej organizacji sportowej w Czersku, jak i końcem rozdwojenia i samodzielnej działalności obydwu klubów. Następnym krokiem dążącym do polepszenia i rozwoju organizacji było połączenie jej z klubem sportowym istniejącym przy Związku Zawodowym Pracowników Leśnych i Przemysłu Drzewnego (ZZPLiPD). Od tej chwili organizacja nosiła nazwę Związkowego Czerskiego Klubu Sportowego mającego pewnego sponsora jakim był ZZPLiPD.
Na czele nowo wybranego zarządu Klubu stanął Teofil Warczak. Jesienią tego samego roku zostaje wybrany jednak nowy zarząd, którym kieruje Piotr Balcerzak, a Klub otrzymuję nazwę Zakładowego Klubu Sportowego „Unia” w Czersku (ZKS „Unia”). Działalność Klubu jest prowadzona na bardzo wysokim poziomie o czym świadczyć może duża ilość zakupionego sprzętu. Jednym z założeń Klubu była chęć posiadania własnych obiektów sportowych. Po II wojnie światowej boisko leżące przy ul. Starogardzkiej zostało przeniesione na nowo wydzielony plac przy ul. 21 Lutego.
Niestety w latach 1953-1955 nastąpiło pogorszenie układów z ZZPLiPD, czego skutkiem było obniżenie nakładów pieniężnych, które zasilały Klub.
W 1954 kolejny raz zmienił się zarząd, na którego czele stanął Edmund Leszczyński. Za jego kadencji Klub ponownie zaczął sprawnie działać, aby po pewnym czasie ponownie całkowicie zatrzymać swoją działalność. Zaprzestanie działalności klubu było głównie spowodowane brakiem sponsora, jakim do tego czasu był ZZPLiPD.

Ciężki okres klubu i walka o sponsora.

Chociaż Klub upadł zawodnicy pozostali w nim i dalej wykonywali swoje obowiązki. Zajął się nimi Czesław Schumacher, który był członkiem i czynnym zawodnikiem klubu. W latach 1956-1959 pełnił funkcję prezesa, sekretarza, skarbnika, trenera a także czynnego piłkarza. Był to jeden z najtrudniejszych okresów w historii Klubu, ponieważ ciągła walka o sponsora
nie pozwalała na swobodny rozwój działalności.

Z dnia na dzień zmieniały się nazwy Klubu głównie z braku stałego sponsora. Pierwsza zmiana nazwy nastąpiła z ZKS „Unia” na Zakładowy Klub Sportowy „Start” w Czersku, a później na Zakładowy Klub Sportowy „Sparta”, który na początku swej działalności przynależał do Klubu „Kolejarz”.
W tym ciężkim okresie dla Klubu próbowano zdobywać pieniądze na różne sposoby, głównie aby przeznaczyć je na mecze wyjazdowe i na zakup sprzętu sportowego. W „Gazecie Pomorskiej” ukazał się także artykuł pt.: „Chłopcy z prowincji”, gdzie opisano Klub, oraz zawodników, którzy pomimo wielu trudności osiągali tak wspaniałe wyniki sportowe w województwie.

Klub Sportowy „Sparta” posiadał jednych z najlepszych juniorów w piłce nożnej w województwie, jednak z braku perspektyw zaczęli oni opuszczać swój Klub przenosząc się do m.in.: „Olimpii Elbląg, czy „Gedanii” Gdańsk.

Utworzenie własnej nazwy Klubu. Historia „Borowiaka”.

Propozycję utworzenia nowej nazwy Klubu wysunęli sami zawodnicy, próbując powiązać ją z tradycja lub historią Czerska. Na początku proponowano nazwę „Kaszuby”, została ona jednak odrzucona, ponieważ okolice Czerska należą do Borów Tucholskich, a nie do Kaszub.
Ówczesny prezes Klubu Czesław Schumacher próbował zapoznać się z historia okolicznych ziem. Dzięki swojej znajomości z etnografem Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu profesorem Łukaszem Kamieńskim dowiedział się, iż ludzi zamieszkujących pobliskie terenu zwano Borkowiakami. Przyczyną nadania takiej nazwy okolicznym mieszkańcom, były rosnące na tych terenach karłowate sosny, niespotykane dotąd na innych terenach Borów. Dzięki zaproponowaniu i omówieniu nazwy „Borkowiak”, od 1958r. Klub nosił nazwę Zakładowego Klub Sportowego „Borkowiak” w Czersku.
Ostateczna nazwa Klubu, została jednak zmieniona głównie w wyniku niedopatrzenia ówczesnych działaczy. Podczas zgłaszania drużyny do Bydgoskiego Okręgu PZPN, zmieniono nazwę na ZKS „Borowiak”, ponieważ tak potocznie nazywano okolicznych mieszkańców i ta nazwa utrwaliła się w myślach okolicznych mieszkańców. Wersja ta okazała się jednak błędna, ponieważ pierwotna nazwa „Borkowiak” była jak najbardziej trafna i odpowiadająca historii okolicznych terenów. Klub po raz kolejny zawiesił swoją działalność w 1959r.

Powołanie do życia i silny rozwój Ludowego Zespołu Sportowego „Borowiak” w Czersku.

W 1960r. po roku przerwy następuje odrodzenie działalności sportowej w Czersku, głównie za sprawą działaczy pracujących w Czerskiej Fabryce Mebli. Miejscem spotkań zainteresowanych Klubem jest właśnie tutejsza fabryka, w której 18 lipca b.r. zorganizowano zebranie, na którym powołano do życia Ludowy Zespół Sportowy „Borowiak” w Czersku (LZS „Borowiak”).
Nowym prezesem Klubu został Leon Musiał, za którego sprawą utworzono sekcje: piłki nożnej, piłki siatkowej, tenisa stołowego, lekkoatletyki, kolarstwa szosowego, a także sekcję szachową. Podczas zebrania zarządu 26 września 1960r. przedstawiciele Rady powiatowej LZS z Chojnic przedstawili wniosek zmiany nazwy LZS „Borowiak” na Ludowy Klub Sportowy „Borowiak” w Czersku. Zarząd postanowił dokonać zmiany nazwy Klubu i nowy statut „Borowiaka” został zarejestrowany przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy.
Klub pod kierownictwem Leona Musiała funkcjonował sprawnie pod względem sportowym jak i materialnym, o czym świadczyć może otwarcie nowo wyremontowanego stadionu. LKS „Borowiak” posiadał w tym okresie dobrze funkcjonującą drużynę w ‘A’ klasie, a nowo otwarte sekcje piłki ręcznej, tenisa stołowego, brydża i piłki siatkowej prężnie się rozwijały. Dzięki dobrze prosperującej strukturze Klubu, pozyskiwano coraz liczniejszych sponsorów, głównie okoliczne zakłady pracy.
Dnia 11 lutego na nowego prezesa Klubu wybrano jednogłośnie Eugeniusz Kucharskiego, lecz tego samego roku zastąpił go Antoni Jabłoński. 16 grudnia 1968r. na Walnym Zebraniu Sprawozdawczym następuje kolejna zmiana prezesa, którego funkcje ponownie objął Eugeniusz Kucharski. We wrześniu 1969r. szczypiorniści „Borowiaka” zostają zgłoszeni do Bydgoskiego Okręgowego Związku Piłki Ręcznej w Grudziądzu. Trenerami ówczesnych piłkarzy ręcznych byli Klemens Bruski, Roman Bruski oraz Leszek Rykaczewski.

„Borowiak” za kadencji Alojzego Makowskiego. 50-lecie działalności klubowej.

W 1971r. na nowego prezesa Klubu zostaje wybrany Alojzy Makowski. Podczas walnego zebrania działaczy miejscowego LKS-u , ówczesny prezes wysuwa wniosek o zmianie nazwy Klubu z LKS „Borowiak” na Międzyzakładowy Ludowy Klub Sportowy „Borowiak”. Propozycja ta została zaakceptowana przez zebranych działaczy, głównie ze względu na jeszcze większą możliwość włączenia się wszystkich miejscowych zakładów pracy do współpracy z Klubem.
W czerwcu 1972r. „Borowiak” uczestniczył na IV Olimpiadzie Sportowców Wiejskich w Olimpii (okolice Tucholi), gdzie zapoznał się z działaczami niemieckiego Klubu BSG „Motor” Boizenburg. Dzięki nawiązanym kontaktom z zagranicznym klubem nastąpiła wymiana poglądów na temat organizacji i prowadzenia sportowców w obu krajach.
W październiku 1972r. obchodzono 50-lecie działalności klubowej „Borowiaka”. Na uroczystość zaproszono wszystkich działaczy i sportowców, z których większość była już weteranami. W hali sportowej znajdującej się przy ul. Szkolnej, zorganizowano wystawę dorobku sportowego czerskiego Klubu. Głównym punktem obchodów tej uroczystości było wręczenie sportowcom i działaczom pamiątkowych wyróżnień i dyplomów, oraz przypomnienie osiągnięć Klubu na przełomie ostatnich pięćdziesięciu lat.

Rozwój „Borowiaka” do lat 90-tych.

Przebieg działalności sportowej „Borowiaka” po i w trakcie lat 70-tych, głównie opierał się w sekcjach piłki nożnej, piłki ręcznej, piłki siatkowej i lekkoatletyki. Klub, aby utrzymać wyżej wymienione sekcje pozyskiwał dotację z Wojewódzkiej Federacji Sportu w Bydgoszczy, a także od miejscowych zakładów pracy. Głównym problemem MLKS-u był brak wykwalifikowanych instruktorów i trenerów, a do garstki nielicznych szkoleniowców należeli m.in.: Roman Bruski, Zbigniew Klin, Andrzej Waliński, czy Czesław Sabiniarz.
Istotnym osiągnięciem w dziejach Klubu, jest powrót drużyny piłki nożnej do klasy „A” w 1980r. W 1982r. MLKS obchodził skromną uroczystość 60-lecia działalności sportowej w Czersku. Głównie ze względu na okres stanu wojennego „Borowiak” przechodził ciężki czas, w którym utrzymanie dobrze prosperującego Klubu było bardzo ciężkie. Odbiciem od tego okresu, a także jego zakończeniem była uroczystość Jubileuszu 70-lecia działalności klubowej w Czersku. Impreza została przygotowana przez Zarząd Klubu „Borowiak”, Radę Miejską, Urząd Miasta i Gminy oraz Miejsko-Gminnym Ośrodek Kultury i Turystyki. Wraz z zaproszonymi przedstawicielami miasta Czersk i województwa bydgoskiego, w jubileuszu uczestniczyły kluby sąsiednich miast oraz zaprzyjaźniony BSG „Motor” Boizenburg. Jako prezent z okazji 70-tych urodzin Klubu, Rada Miejska oraz burmistrz miasta Krzysztof Gogolewski zafundowali klubowi nową płytę stadionu przy ul. 21 Lutego 2a oraz pawilon socjalny dla gospodarza tego obiektu.
Ostatnia zmiana dotycząca nazwy Klubu, zaszła na wniosek Międzyzakładowego LKS „Borowiak”. Po 22 latach istnienia poprzedniej nazwy, Klub otrzymuje nową i odtąd funkcjonuje jako Miejski Ludowy Klub Sportowy „Borowiak” w Czersku (MLKS „Borowiak”). Przyczyną dokonania zmiany nazwy był dobrze zarysowany układ Klubu z władzami miasta Czersk.

Opracował: Waldemar Ossowski Opiekun projektu: Radosław Literski
Czersk, 2010 r.